İdrar testiyle yumurtalık kanseri teşhisi

Yumurtalık kanserinin erken teşhisi için, hızlı, ucuz ve evde uygulanabilen idrar testi geliştirildi. Geliştirilen testin sonuçlarının, cep telefonları için geliştirilen uygulama programıyla anında analiz ediliyor olması da ayrıca bir avantaj olarak kabul ediliyor.

Harvard’da çalışan Utkan Demirci, yumurtalık kanseri teşhisi için ucuz, pratik idrar testi üretti.

Demirci, 2006 yılında dünyanın geri kalmış yerlerindeki HIV/AIDS sağlık sorunları üzerine yaptığı çalışmalarla Massachussetts Institute of Technology’nin (MIT) Technology Review Magazine’i tarafından biyoteknoloji alanında dünyayı değiştirecek olan ilk 35 bilim insanı arasında gösterilmişti.

Cep telefonuyla 10 dakika

Yumurtalık kanseri olan hastaların yüzde 90’ının beş yıl içinde hayatını kaybettiğini vurgulayan Demirci, bunun en büyük nedeninin, hastalığa erken dönemde zor tanı konulması olduğunu anlatıyor. Yumurtalık kanseri olan kişilerde CA125 proteinin yüksek olduğunu belirten Demirci, hastalığın teşhisi ya da tedavi sonrası hasta takipleri için bu protein miktarının sürekli izlenmesinin önemine işaret ediyor.

Geliştirdikleri idrar testi ile CA125 proteinin oranını 10 dakikada cep telefonu yazılımıyla analiz ettiklerini ifade eden Demirci, testin 1-2 dolarlık (yaklaşık 2.5 TL) maliyetiyle çok kolay ulaşılabilir olduğuna dikkat çekiyor.

Test için bir elin iki parmağını geçmeyecek büyüklükteki biyonano çipin yanı sıra bir cep telefonu yazılımı geliştirdiklerini dile getiren Demirci, yazılımın, yeni nesil telefonlara uygulama olarak indirilebileceğini belirtiyor.

Demirci ve ekibi testi klinik olarak yumurtalık kanseri olduğu bilinen hastalar ve sağlıklı kişiler üzerinde denemiş: “10 dakikada sonuç aldığımız testi klinik olarak yumurtalık kanseri olduğunu bildiğimiz hastalar ve sağlıklı kişiler üzerinde denedik. Elde edilen değerleri kan testlerinin sonuçlarıyla yan yana koyduk. Değerler de aynı şeyleri söylüyor.”

Dağın tepesinde bile analiz

Test için bir damla idrar, bir elin iki parmağını geçmeyecek büyüklükteki biyonano çipin içine konuluyor. Aynı biyoçipin üzerinden geçirilen bir sıvıyla biyonano çipte mavi renk oluşumu gözleniyor. Rengin tonu idrardaki CA125 proteininin oranına göre değişiyor.

Bu rengin cep telefonuyla çekilen fotoğrafı, telefona yüklenen programla analiz ediliyor. Tüm işlemler 10 dakikada tamamlanırken, analiz sonucu telefondan maille doktora gönderiliyor.

Demirci, 2006’da geliştirdiği HIV’in saldırdığı beyaz kan hücrelerinin, çok ucuza ve hızlı şekilde Afrika’da bir dağın tepesinde bile sayılabilmesini sağlayan 10 centlik portatif ve tek kullanımlık aletle dikkati çekmişti. Türk bilim insanının geliştirdiği bu alet, 3-5 dakika içinde hastalığa teşhis konulmasını sağlamıştı.