Çölyak hastalığı
Çölyak hastalığı ince bağırsağın, gluten olarak adlandırılan protein içeren besinlere karşı gösterdiği hassasiyet ve alerjiye verilen isimdir. Glutene karşı bu hassasiyet kroniktir ve ömür boyu süren bir durum olarak karşımıza çıkmaktadır.
Çölyak hastalığı nedir?
Beslenme esnasında alınan gıdalar, ince bağırsakta bileşenlerine ayrıştırılarak bağırsak mukozası üzerinden kana karışır. Vücudumuzun yeterli miktarda besin maddesi alabilmesi, ince bağırsakta sayısı oldukça çok olan villus çıkıntıları tarafından sağlanır. Çölyak hastaları gluten içeren besin maddeleri ile beslendiklerinde bağırsak mukozasında meydana gelen alerji nedeniyle villus çıkıntıları ve kıvrımları tahrip olur, bunun sonucunda da sayıca azalıp hacim olarak da küçülürler. Bunun doğal sonucu olarak da bağırsak yüzölçümü azaldığı için alınan besin maddeleri emilemez olur. Nihayetinde ise beslenme yetersizliği ve takip eden süreçte de hastalık belirtileri ortaya çıkar.
Gluten içeren besinler nelerdir?
Buğday, arpa, çavdar ve yulaf gibi tahıl ürünleri gluten proteini içermekte olup Çölyak hastalarının beslenmelerinde uzak durması gereken besinlerdir.
Çölyak hastalığının belirtileri
Çölyak hastalığı aşağıdaki belirtilerle ortaya çıkmaktadır.
- Adet düzensizliği
- Ağız içinde oluşan yaralar (AFT)
- Aşırı sinirli olma hali
- Bezginlik
- Büyüme geriliği
- Ciltte kaşıntılı döküntüler
- Çocuklarda büyümede yavaşlama veya gerilik
- Demir eksikliği
- Dışkıda anormallik, büyük tuvalet ihtiyacında artış
- Eklem ve kemik ağrıları
- Erken yaşlarda ortaya çıkan kemik erimeleri
- Gaz şikayetleri
- Halsizlik
- Huzursuzluk ve sinirlilik
- İştahsızlık
- Kansızlık
- Karın bölgesinde öne doğru şişkinlik
- Kas zayıflığı
- Kısırlık
- Kusma
- Mide ülseri
- Midede gaz sancısı
- Şiddetli karın ağrısı
- Yaşa göre kilo azlığı
Çölyak hastalığı nasıl teşhis edilir?
Çölyak hastalığın belirtileri çok sayıda olduğu için çoğu zaman erken osteoproz, kansızlık, Laktoz alerjisi gibi
başka hastalıklarla karşı kaşıya olunabileceğini düşündürse de yapılacak kan testleri ve ince bağırsak biyopsisi ile hastalık her yaşta kesin olarak teşhis edilebilmektedir.
Çölyak hastalığının tedavisi
Çölyak hastalığı, bağışıklık sisteminin aşırı tepkisi sonucu ortaya çıkan bir rahatsızlık olup bilinen bir tedavisi veya ilacı bulunmamaktadır.
Çölyak hastalığının tedavi sürecinde öncelikli amaç hastalığın ortaya çıkma sebebinin önlenmesi veya ortadan kaldırılmasıdır. Sonrasında hastalık nedeniyle ortaya çıkan eksiklikleri tamamlamak gerekmektedir. Bu noktada dikkat edilmesi gereken en önemli nokta alerjiye neden olan ve gluten içeren yiyeceklerle beslenmeye son vermektir.
Çölyak hastalığından en az düzeyde etkilenmeyi sağlayan Çölyak diyeti, buğday, çavdar, yulaf, arpa ve bu tahılları içeren tüm besin maddelerinden uzak kalmayı gerektirir. Ayrıca hastalığın kesin bir tedavisi olmadığı için bu diyetin ara verilmeden ömür boyu yapılması gerekmektedir.
Ara verilmeden uygulanacak Çölyak diyeti sonucunda gluten alerjisi nedeniyle hasar gören ince bağırsak yüzeyi yani villus çıkıntıları ve kıvrımları tekrar normal şekline ve işlevine dönmektedir. Sonrasında glütensiz beslenmeye devam edildiği sürece hastanın Çölyak hastalığı ile ilgili herhangi bir şikayeti ve sorunu ortaya çıkmamaktadır. Fakat beslenme tarzında yapılacak değişikliklerle Çölyak diyetinden vazgeçilerek az miktarda da olsa gluten içeren besinlerin alınması bağırsaklardaki tahribatın tekrarlamasına ve Çölyak hastalığı kaynaklı şikayetlerin ortaya çıkmasına neden olacak.
Çölyak diyeti uygulayan hastanın hastalık kaynaklı şikayetlerinin ortadan kalkması, hastanın yaşı, bağırsakta meydana gelen tahribatın şiddeti ve diğer faktörlere bağlı olarak farklılık gösterebilir.
Çölyak hastalığının glutensiz diyet harici Biorezonans veya alternatif tıp tedavi yöntemleri ile tedavi edilmesi mümkün değildir. Bu nedenle bu tür tedavi önerilerine karşı dikkatli olunması tavsiye edilir.
